Svinesennep
Erucastrum gallicum
Svinesennep er framand og eit nokså sjeldsynt ugras i byar og på skrotemark i Sør- og Midt-Noreg. Arten er oftast å sjå i hagar og langsmed gater i Oslo.
Svinesennep er eit sjeldsynt ugras i bymiljø.
Kjenneteikn
Svinesennep er ei eitt- til fleirårig, noko håra urt opptil 60 cm, men ho er oftast meir lågvaksen. Planten har frå tanna til fjørdelte blad. Blomane sit i klasar, og i alle fall dei nedre blomane har nokså store, tanna til flika støtteblad, noko som er sjeldsynt i krossblomar. Begerblada er opprette til sprikjande. Kronblada er bleikgule, om lag 7 mm lange, dobbelt så lange som begerblada, og med eit smalt skaft. Skulpa er om lag 3 cm lang og snau, med ein veggdel der veggen har éin tydeleg midtnerve og eit mindre tydeleg nettverk av sidenervar. Det sit frø i éi rekkje i kvart skulperom i veggdelen. Griffeldelen er eit 3–5 mm langt nebb utan frø.
Blada er djupt buktflika og håra.
Ein viktig karakter for arten er dei tanna eller flika støtteblada nedst i blomestanden.
Blomane er store med bleikgule kronblad med smalt skaft.
Skulpa er snau. Det sit éi rekkje frø i kvart skulperom i veggdelen. Griffeldelen er eit 3–5 mm langt nebb utan frø.
Kromosomtal
Svinesennep er diploid med grunntal x = 15 og kromosomtal 2n = 30. Teljingar er ikkje utførte på norsk materiale.
Økologi og utbreiing
Slik veks ofte svinesennep! Her frå Brobekkveien i Oslo.
Svinesennep er framand og vart først funnen i Noreg på “græsplainen foran universitetet” i Oslo sentrum i 1862. Han er komen inn med ballastjord, med korn ved møller og truleg med grasfrø. Han veks i hagar, parkar og langsmed gater og på skrotemark elles, ein sjeldan gong på havstrand (truleg på tangvollar), oftast på noko baserik grunn. Den bufaste utbreiinga ligg i nemoral til boreonemoral sone. Han er gjennom tida funnen spreidde stader i kyststrøk frå Østfold til Trøndelag (Agdenes, Åfjord, Skaun og Trondheim, Sør-Trøndelag), særleg på eller nær møller og ballastplassar, men etter 2000 er han berre funnen i Oslo og kring Oslofjorden. I Oslo er han bufast og lokalt nokså vanleg.
Arten kjem frå Vest- og Mellom-Europa, men er no vidt utbreidd som kulturspreidd i stordelen av Europa og Nord-Amerika, og han er òg funnen i Aust-Asia.
Forvekslingar
Svinesennep kan vere snarlik mange andre gulbloma krossblomar, men dei tanna eller flika støtteblada i den nedre delen av klasen skil han frå alle snarlike artar.
Kjelder
Chromosome Counts Database (CCDB). http://ccdb.tau.ac.il/search/ Lasta ned 9/12/2022
Elven R, Bjorå CS, Fremstad E, Hegre H og Solstad H (2022). Norsk flora. 8. utg. Samlaget, Oslo. 1255 s.
Plants of the World Online (POWO). https://powo.science.kew.org/results Lasta ned 3/11/2022
Tutin TG og Akeroyd JR (1993). Erucastrum C. Presl. I TG Tutin mfl. (red.), Flora Europaea. 1. Psilotaceae to Platanaceae. 2. utg.: 410–411.
Warwick SI (2010). Erucastrum C. Presl. I Flora of North America Editorial Committee (red.), Flora of North America north of Mexico. 7. Magnoliophyta: Salicaceae to Brassicaceae: 435.
Siter nettsida som:
Elven R og Hegre H. Svinesennep Erucastrum gallicum (Willd.) O.E.Schulz. www.artsdatabanken.no/Pages/345597. Lasta ned <dag.månad.år>.