Laukurt Alliaria petiolata (M.Bieb.) Cavara & Grande

Laukurt er ei toårig (sjeldan fleirårig) urt med ugreina hår. Stengelen kan bli opptil 1,2 m høg og er oftast ugreina med berre éin blomestand, men kan òg vere greina med fleire blomestandar. Planten set ein bladrosett første året. Grunnblada (visnar ofte tidleg) er langskafta med tynn, hjarteforma eller nyreforma plate, og grovt kvasstanna. Stengelblada har kortare skaft, men er elles like grunnblada. Blada er oftast snaue, men kan stundom vere grissent håra, særleg nær bladskaftet som kan vere nokså tett håra. Blomestanden er ein klase som strekkjer seg mykje i fruktstadiet. Begerblada er tiltrykte, men fell av tidleg. Kronblada er kvite og 4–6 mm lange, om lag dobbelt så lange som begerblada. Frukta er ei smal, knudrete langskulpe, 3–6 cm lang og rak, med skulpeveggar med éin kraftig midtnerve og eit par svake sidenervar, noko firkanta i tverrsnitt og utan nebb. Ho sit på korte (4–9 mm) skaft som er noko sprikjande. Det er éi rekkje frø i kvart skulperom.

Laukurt er hovudsakleg heksaploid med grunntal x = 7 og kromosomtal 2n = 42. Det er nokre teljingar av 2n = 36 (med grunntal x = 6). Teljingar (av 2n = 42) er utførte på norsk materiale.

Laukurt er heimleg og nokså vanleg i edellauvskog og liknande skogtypar (òg i barskog) og i berg og rasmark, oftast i skugge, i låglandet. Planten er næringskrevjande, men ikkje direkte basekrevjande. Han er òg komen inn som framand på ulike vis i parkar, langsmed vegar og på kulturmark og skrotemark, og her er han no vanleg, særleg i og kring byane langsmed kysten på Aust- og Sørlandet til Rogaland. Arten er utbreidd frå nemoral til sørboreal sone. Den meir samanhengjande utbreiinga på Austlandet strekkjer seg nord til Lillehammer (Oppland) og Tinn (Telemark) og i låglandet og kyststrøk elles nord til Steinkjer og Flatanger (Nord-Trøndelag). Lengre nord er det spreidde førekomstar i rik skog i Brønnøy, Meløy og Narvik (Nordland) og i Dyrøy (Troms), og ugrasførekomst i Tromsø (Troms). Arten er funnen opp til 560 moh. i Stranda (Møre og Romsdal). Utbreiing og økologi blir omtala hos Fægri (1960).

Det globale utbreiinga er stor og omfattar om lag heile Europa bortsett frå Island og dei nordlegaste delane av Norden og Russland, i Nordvest-Afrika og Vest-Asia aust til Kasakhstan og Himalaya (og truleg Myanmar). I Nord-Amerika blei arten innført som lækje- og matplante på 1800-talet og er blitt ein nokså aggressiv framand plante i både austlege og vestlege delar av USA.

Laukurt har ingen opplagde forvekslingsartar. Planten liknar ikkje mykje på nokon annan norsk krossblome og heller ikkje på andre plantar. Dessutan er lauklukta og -smaken spesiell.

Elven R og Hegre H. Laukurt Alliaria petiolata (M.Bieb.) Cavara & Grande. www.artsdatabanken.no/Pages/345490. Lasta ned <dag.månad.år>.